2022 Yılında Dünya Elektrik Üretiminde Kömür Birinci Sırada Yer Alırken, Yenilenebilir Enerji Yükselişe Geçti!

2022 Yılında Dünya Elektrik Üretiminde Kömür Birinci Sırada Yer Alırken 2026 Yılında Düşüşe Geçmesi Ön Görülüyor!

Dünya genelinde elektrik üretimindeki enerji kaynakları, 2022 yılında bir dengenin korunduğuna dair verileri gösterdi. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından yayınlanan son verilere göre, kömür toplam elektrik üretiminin %35,4’ünü oluşturduğu görüldü. Ancak, bu tabloya bakıldığında, yenilenebilir enerji kaynaklarının da yükselişte olduğu çıkartıldı.

Kömür, elektrik üretiminde %35,4’lük pay ile hala dünya genelinde en yüksek seviyede bulunuyor. Ancak, çevresel endişeler ve sürdürülebilirlik hedefleri nedeniyle birçok ülke, kömür kullanımını azaltma çabalarına girmekte.

Doğal gaz, elektrik üretiminde %22,7’lik payıyla ikinci sırada yer alırken, ekonomik ve çevresel avantajları nedeniyle birçok ülke, enerji üretiminde doğal gazı tercih ediyor.

Hidroelektrik Enerji, %14,9’luk payıyla üçüncü sırada bulunuyor. Su kaynaklarından elde edilen enerji, sürdürülebilir bir seçenek olarak öne çıkmaktadır.

Nükleer enerji, %9,2’lik payı enerji üretiminde önemli rol oynadığı görülmekte. Ancak, nükleer enerjinin güvenlik endişeleri ve nükleer atık sorunları nedeniyle tartışmalı bir konu olduğu göz ardı edilmemelidir.

Rüzgâr ve Güneş Enerjisi, sırasıyla %7.2 ve %4.5'lik paylarıyla büyümeye devam ediyor. Yenilenebilir enerji kaynakları arasında önemli bir yer edinen rüzgâr ve güneş, teknolojik gelişmeler ve maliyet düşüşleriyle daha çekici hale geliyor.

Diğer Yenilenebilir Enerji Kaynaklar (jeotermal, odun, bitki artıkları, biyokütle, gel-git, dalga), %2,7'lik paylarıyla genel tabloya katkı sağlamaktadır.

Petrol ve Diğer Konvansiyonel Kaynaklar, petrol, %2,5'lik payıyla enerji üretiminde sınırlı bir rol oynarken, diğer konvansiyonel kaynaklar (fosil yakıtlar, akarsular, uranyum, toryum)ise %0,9'luk payla listenin son sıralarında bulunduğu görülmektedir.

Dünya elektrik üretimindeki bu tablo kömür gibi geleneksel kaynakların hala önemli bir rol oynadığını göstermiş olmakla birlikte yenilenebilir enerji kaynaklarının payının arttığı ve bu alanda yapılan yatırımların artarak devam ettiği gözlemlenmektedir. Sürdürülebilir enerjiye geçiş, küresel çapta çevresel ve ekonomik avantajlar sağlama potansiyeli taşımaktadır. 2022 de yayınlanan bu tablo ardından Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) yayınladığı Kömür 2023 raporunda, dünya kömür tüketiminde ilk kez düşüş öngördü. Yayınlanan verilere göre, küresel kömür talebi bu yıl yüzde 1,4 artışla 8,5 milyar tona ulaşacak ve rekor kıracaktır. Kömür talebinde düşüş görülmesine ve Avrupa Birliği ve ABD’de kömür talebinin yüzde 20 azalacağını, gelişmekte olan ekonomilerde talep artışı görülüyor. Bu yıl zirve yapması beklenen Küresel kömür talebinin 2026 itibarıyla 2023 seviyesine göre yüzde 2,3 gerileyeceği öngörülmekte. Küresel kömür talebinin düşüşünde gelecek üç yılda dünya çapında yenilenebilir enerji kapasitesinde beklenen büyüme itici güç olacaktır. Çin’de öngörülen yenilenebilir enerji kapasitesinin artışı ve ülkenin kömüre olan talebinin 2023’te düşüşe geçmesini 2026’da yatay seyretmesini sağlayacaktır. IEA Enerji Piyasaları ve Güvenliği Direktörü Keisuke Sadamori, rapora ilişkin değerlendirmesinde, küresel kömür talebinde daha önce düşüşlerin görüldüğünü ancak bunların kısa süreli olduğunu belirterek, şunları kaydetti: “Sovyetler Birliği’nin dağıldığı ve Covid-19 krizinin yaşandığı dönemlerde kömür talebinde bu azalışlarla şahit olduk. Bu sefer farklı çünkü kömür talebinde temiz enerji teknolojilerindeki hızlı yayılımın etkisiyle yapısal bir düşüş bekliyoruz. Kömür için dönüm noktası açık bir şekilde ufukta görünüyor. Asya’nın kilit ekonomilerindeki yenilenebilir enerji kaynaklarının artış hızı bundan sonra ne olacağını belirleyecek. Küresel iklim hedeflerine ulaşmak için emisyonları azaltmak için çok fazla çaba sarf edilmesi gerekiyor.”

Haberi Hazırlayan: Stajyer Berfin TURGAY

Kaynaklar:

---. (16 Mart 2022). BP Energy Outlook 2022. https://www.bp.com/content/dam/bp/business-sites/en/global/corporate/pdfs/energy-economics/energy-outlook/bp-energy-outlook-2022.pdf

TUNCER, G., & ESKİBALCI, M. F. (2012). Türkiye Enerji Hammaddeleri Potansiyelinin Değerlendirilebilirliği. İstanbul Yerbilimleri Dergisi, 16(2).

---. (t.y.). Yenilenebilir Enerji Kaynakları. T.C. Dışişleri Bakanlığı. www.mfa.gov.tr/yenilenebilir-enerji-kaynaklari.tr.mfa#:~:text=Yenilenebilir%20enerji%20kaynakları%2C%20hidro%2C%20jeotermal,ve%20dalga%20olarak%20kabul%20edilmektedir.

Kaya, N., E. (15.12.2023) Küresel kömür talebinin bu yıl tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşması ve 2026 itibarıyla düşüşe geçmesi bekleniyor. AA Yeşil Hat. www.aa.com.tr/tr/yesilhat/iklim-degisikligi/iea-kuresel-komur-talebi-bu-yil-zirve-yapacak-ve-2026da-dususe-gececek/1821981

Görsel Kaynak: (18.12.2023). Küresel Siyaset/Güvenlik adlı Instagram kullanıcısı: "🌍⚡️2022’de dünya elektrik üretimindeki payları... ◾️Kömür %35.4 💨Doğal gaz %22.7 🌊Hidro %14.9 ☢️Nükleer %9.2 🌬️Rüzgar %7.2 ☀️Güneş %4.5 🌲Diğer yenilenebilir %2.7 ⛽️Petrol %2.5 -Diğer Konvansiyonel %0.9 #dünya #enerji #elektrik #2022". https://www.instagram.com/p/C1ABmSYot1s/?igshid=MGVmM2U1NzU1OQ%3D%3D&img_index=2•