Bilim Tarihi: Küresel Isınma ve İklim Değişikliği
Sussex Üniversitesi’nden Marc Hudson, küresel ısınmanın sebep olduğu iklim değişikliği tarihi ile ilgili bir inceleme ortaya koyuyor. İklim değişikliğine dair hükümetlerin öncü olduğu, Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) 1988 yılında kuruluyor fakat karbondioksit gazının ısıyı hapsettiğine yönelik deneyler 1800’lü yılların ortalarına denk geliyor.
1895 yılında ise küresel ısınma ve insanların küresel ısınmaya neden olduğu fikri bilim insanları tarafından gündem oluyor. Nobel ödülü almış bir kimyacı olan Svante Arrhenius; insanların petrol, kömür ve gaz yaktığında havaya salınan karbondioksit gazının buzlu toprakları bile eritebileceğini paylaşıyor. Bilim insanları tarafından Arrhenius’un fikri doğru bulunmuyor fakat bazı popüler dergilerde kendine yer buluyor.
1953 yılında ise bir fizikçi olan Gilbert Plass küresel ısınma üzerinde bir tahminde bulunuyor. Dünya sıcaklığının her 100 yılda 1,5 derece arttığını ve bunun sebebinin fosil yakıtların sanayi faaliyetlerinde kullanılması ve sanayi faaliyetlerindeki artış ile karbondioksit gazı salınımının fazla olmasını öne sürüyor. Plass’ın fikri dünyadaki gazeteler tarafından yayınlanıyor. Bilim insanları, dünyanın ısındığını kabul ediyorlardı fakat Plass’ın, dünyanın ısınmasının karbondioksit gazının neden olduğunu açıklaması bir ilkti. Plass, karbondioksit üzerine çalışmaya başlıyor ve 1956 yılında iklim değişikliği ile karbondioksit arasında bağlantı kurduğu akademik makalesini yayınlıyor.
1960’lı yıllarda ise uluslararası alanda iş birliklerinin başladığı bir yıl oluyor. Bilim insanları tarafından, fosil yakıtlardan çıkan karbondioksit gazının insan hayatını ve çevresini de etkiyebileceğine dair fikirler ortaya atılmaya başlanıyor.
1970’li yıllarda ise iklim üzerinde ölçümler, modellemeler ve gözlemler yapılıyor. Bu süre zarfında; küresel ısınma ile iklim üzerinde ciddi ve çözülmesi zor sorunlar olduğuna dair ortak bir görüş beliriyor.
Plass’ın küresel ısınmayı çalıştığı yıllarda atmosferde ortalama olarak milyonda 310 parça olan karbondioksit gazı, günümüzde ise 423 parça. Dünyanın her yıl daha fazla fosil yakıt tüketmesi ile günümüzde bu rakam daha da artıyor. Paris İklim Anlaşması’nın belirlemiş oldu ğu, dünya ekosistemi için küresel ısınmayı 2 derecenin altında tutulması ise önümüzdeki yıllarda bu derecenin aşılacağını kesinleştiriyor. Ülkeler son dönemlerde fosil yakıt kullanımı yerine yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelseler de küresel ısınma konusunda ciddi uygulamalar yapmadıkları sürece küresel ısınmanın devam edeceği bir gerçek olarak karşımıza çıkıyor.
Haberi Hazırlayan: Nisa Nur SARUCAN
Comments