BM Kırmızı Alarm Verdi

Raporda, 2023'te küresel iklimde yaşanan acil durumun vurgulandığı ve artan sıcaklık, deniz seviyesi yükselmesi ve ekstrem hava olayları gibi faktörlerin etkisiyle çeşitli felaketlerin arttığının belirtildiği aktarıldı. Hızlı ve radikal adımların atılması gerektiği ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin korunması için acil eylem çağrısının yapıldığı belirtildi.

---

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Celeste Saulo, Dünya Meteoroloji Örgütü'nün (WMO), "2023 Küresel İklim Durumu" başlıklı raporunu, düzenlenen basın toplantısında paylaştı. Türkiye ile ilgili ayrıntıların da bulunduğu raporla ilgili BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Alarm zilleri her alanda çalıyor" ifadeleri kullanıldı.

Rapor, 2023 yılında iklimin alışılmışın dışında olduğunu ve birçok alanda yeni rekorların kırıldığını belirtiyor. Sera gazı seviyeleri, yüzey sıcaklıkları, deniz seviyesi yükselmesi ve buzulların geri çekilmesi gibi faktörlerde önemli değişiklikler yaşandığı ifade ediliyor. Bu durum, sıcak hava dalgaları, seller, kuraklık, yangınlar ve tropikal kasırgalar gibi aşırı iklim olaylarının artışına ve bunun beraberinde getirdiği sefalet ve ekonomik kayba yol açıyor.

2014-2023 arasının tarihteki "en sıcak on yıllık dönem" olduğu ve "2023'ün ise kayıtlara geçen en sıcak yıl oldu" ifadelerinin yer aldığı raporda, küresel ortalama yüzeye yakın sıcaklığın sanayi öncesi taban çizgisinin 1,45 santigrat derece üzerinde ölçüldüğü ve on yıllık ortalama küresel sıcaklığın 1850–1900 yıllarındaki ortalamanın yaklaşık 1,20 santigrat derece üzerinde olduğu vurgulandı.

Rapora göre, 2023 yılında her ay rekor düzeyde sıcaklık görüldü ve en büyük sıcaklık artışı Eylül ayında yaşandı. Bu artış, sera gazı konsantrasyonlarının artmasından kaynaklanıyor. Ayrıca, 2023'ün ortasında La Nina'dan El Nino'ya geçişin sıcaklığın hızlı yükselişine katkıda bulunduğu belirtiliyor.

1993'ten günümüze tutulan uydu kayıtlarına göre 2023'te küresel ortalama deniz seviyesinin rekor seviyeye ulaştığı ve hatta bu durumun devam eden okyanus ısınmasının yanı sıra buzulların ve buz tabakalarının erimesini de yansıttığı ayrıca 2014-2023 küresel ortalama deniz seviyesi artış oranının, uydu kayıtlarının ilk on yılındaki (1993-2002) deniz seviyesi artış oranının iki katından fazla olduğu belirtildi.

Kuzey Amerika'nın batısında 2000-2019 yılları arasında ölçülen oranlardan beş kat daha yüksek oranda buzul kaybının yaşandığı ve 2020-2023 döneminde, 2020'ye kıyasla tahmini olarak hacimlerinin yüzde 9'unu kaybettiği ayrıca aktarılan verilere göre, referans alınan küresel buzul setinin, 1950'den bu yana Kuzey Amerika'nın batısında ve Avrupa'daki aşırı erimenin etkisiyle kayıtlardaki en büyük buz kaybının yaşandığı ve İsviçre'deki buzulların son iki yılda mevcut hacimlerinde yaklaşık yüzde 10'luk bir kayıp gerçekleştiği gözlemlendi.

Hava koşullarından kaynaklanan tehlikeler, 2023'te göçleri tetiklediği belirtilen bir raporda, "İklim şoklarının dayanıklılığı nasıl zayıflattığını ve en savunmasız nüfuslar arasında yeni koruma riskleri oluşturduğunu gösterdi" ifadeleri kullanıldı. Aşırı hava ve iklim olayları, büyük seller, tropikal kasırgalar, aşırı sıcaklık ve kuraklık ile kontrol edilemeyen yangınlar gibi tüm kıtalarda önemli sosyoekonomik etkilere sahip.

Raporda, "Akdeniz Daniel Kasırgası'ndan kaynaklanan aşırı yağışlarla bağlantılı sel felaketi eylülde Libya'da ağır can kayıplarına neden oldu, Yunanistan, Bulgaristan ve Türkiye'yi de etkiledi" denildi. Aşırı sıcakların dünyanın birçok yerini ve özellikle temmuzun ikinci yarısında Güney Avrupa ve Kuzey Afrika'nın etkilendiği belirtildi. İtalya'da sıcaklıkların 48,2 santigrat dereceye ulaştığı, Fas'ta ise termometrelerin 50,4 santigrat dereceyi gösterdiği bildirildi.

Raporda, iklim değişikliğinden dolayı dünya çapında akut gıda güvensizliği yaşayan insanların sayısı Covid-19 salgını öncesi 149 milyonken bu sayının 2023'te 333 milyon kişiye yükseldiği belirtildi. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, iklimle ilgili yaşanan olaylar karşısında, dünyanın imdat çağrısında bulundiğunu ve fosil yakıt tüketiminden kaynaklanan kirliliğin iklim dengesini "kaosa" sürüklediğini bu yüzden alarm zillerinin her alanda çaldığını bildirdi.

Guterres, sıcaklığın rekor seviyeye ulaştığını, deniz seviyelerinin yükseldiğini ve deniz suyu ısısının arttığını, buzulların çok daha hızlı eridiğini belirterek, "Tüm bunların etkisi çok şiddetli, acımasız ve ölümcül bir hızla artıyor" uyarısını yaparken yaşanan bu durumlar için hemen harekete geçilmesi gerektiğine işaret ederkem, iklim değişikliğindeki hıza oranla radikal adımlar atılması gerektiğini ve sürdürülebilir kalkınmaya uygun hareket edilmesi gerektiğini vurguladı.

WMO Genel Sekreteri Saulo bu raporun, iklim kriziyle karşı karşıya olduğumuz zorlukları gösterdiğini söyledi. Gıda güvensizliğinin artması, yer değiştirmeler ve biyolojik çeşitlilik kaybının savunmasız nüfuslar için tehdit oluşturduğunu vurguladı. Aşırı iklim koşulları, sıcak hava dalgaları, seller, kuraklıklar, yangınlar ve kasırgalar sürdürülebilir kalkınma hedeflerini etkiliyor ve ekonomik kayıplara neden oluyor. İklim eylemsizliğinin maliyeti çok daha yüksek olabileceğine değindi.

Haberi Hazırlayan: Stajyer Ela Nur ERTEKİN

Haber Kaynak: Haber Kaynağı (19 Mart 2024) "Son Rapor Dünyanın Sonu Mu Geliyor Dedirtti. BM Kırmızı Alarm Verdi" Sözcü. https://www.sozcu.com.tr/yayimlanan-son-rapor-dunyanin-sonu-mu-geliyor-dedirtti-carpici-turkiye-detayi-p30620

Görsel Kaynak: ---. (27.11.2023) "Dünya 2023'te 'bilinmeyen bir bölgeye' girdi" Sözcü. www.sozcu.com.tr/dunya-2023te-bilinmeyen-bir-bolgeye-girdi-wp7874330